مطالعه سینتیک و هم دمای جذب سطحی آهن توسط کانی مونتموریلونیت و بررسی نقش کانی در کاهش مسمومیت ناشی از آهن

در میان انواع مختلف کانی های رسی، ویژگی های منحصر به فرد و ساختار ویژه مونتموریلونیت، سبب رفتارهای تکنیکی و تنوع واکنش های شیمیایی در سطح این رس می شود که آن را قادر به جذب مواد آلی و غیر آلی، مولکول های مختلف و طیف وسیعی از آلاینده ها و عناصر سنگین از محیط زیست می نماید. به دلیل قابلیت بالای مونتموریلونیت در جذب عناصر، کاربردهای فراوانی برای این کانی در پزشکی و پژوهش های کلینیکی وجود دارد که باعث جلوگیری از تجمع عناصر سنگین در اندام ها و یا کاهش جذب عناصری مانند آهن با تثبیت این عنصر در دستگاه گوارش می شود. آهن یک عنصر حیاتی برای عملکرد اندام ها است؛ اما چنانچه میزان آن از حد کفایت افزایش یابد منجر به تجمع زیاد آهن در بدن می گردد، زیرا بدن به طور مستقیم قادر به دفع آهن نیست. این مطالعه با استفاده از کانی مونتموریلونیت که به روش خالص سازی از بنتونیت معدن قائن تهیه شد، انجام شده است. در روش خالص سازی ترکیبی از روش الک تر، استفاده از روش ته نشینی ذرات، سانتریفوژ و امواج مافوق صوت استفاده شد. کارایی روش خالص سازی با استفاده از آنالیز پراش پرتو ایکس، تعیین اندازه ذرات، تبادل کاتیونی و نسبت شدت پیک کوارتز به مونتموریلونیت قبل و پس از خالص سازی تعیین شد. نتایج نشان داد که بکارگیری روش های مذکور برای تهیه ماده ای سرشار از مونتموریلونیت با اندازه ذرات کوچک تر از 2 میکرومتر مناسب بوده است و می توان بنتونیت را تا حد مناسبی خالص سازی کرد. از طرفی گونه بندی یونی در پلاسمای خون انسان نشان داده است که به صورت نرمال آهن در دستگاه گوارش به صورت یک کمپلکس یونی همراه با اسید سیتریک وجود دارد، لذا در پژوهش های جذب آهن توسط مونتموریلونیت خالص سازی شده اثر لیگاند فوق بر روی واکنش های جذبی آهن از نمک سولفات آهن دو ظرفیتی و قطره خوراکی سولفات آهن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جذب آهن دوظرفیتی تحت تاثیر عواملی از جمله ph ، مقدار مونتموریلونیت و حضور لیگاند قرار می گیرد. در این مطالعه کانی رسی خالص شده دارای ظرفیت جذبی معادل 83/5 و10 میلی گرم بر گرم به ترتیب برای سولفات آهن دو ظرفیتی و قطره سولفات آهن خوراکی بود. ارزیابی جذب آهن و یا آلودگی زدایی دستگاه گوارش رت توسط کانی مونتموریلونیت خالص سازی شده با بررسی غلظت آهن سرمی خون نشان داد که مقادیر500 و 1000 میلی گرم بر کیلوگرم به ازای واحد وزن بدن از مونتموریلونیت خالص سازی شده دارای قدرت تثبیت کنندگی آهن در دستگاه گوارش رت است و منجر به کاهش غلظت آهن در سرم خون شده است که در سطح احتمال 5 درصد تفاوت معنی داری نسبت به گروه کنترل منفی در این مطالعه داشته است.